GEVOLGEN VOOR EUROPA

SCHAALVERGROTING (NAAMLOZE VENNOOTSCHAP)

Schaalvergroting betekent dat een bedrijf groter wordt. Het bedrijf wordt hierbij gezien als één geheel of eenheid.

Een naamloze vennootschap, afgekort als NV, is een bedrijf dat eigendom is van meerdere mensen die aandelen bezitten. Aandelen zijn kleine stukjes van het bedrijf.

Waar voer Jacob Cornelisz. van Neck naar toe? 

Waarom gingen ze op scheepvaart? 

Blijde terugkomst

Jacob Cornelisz. van Neck was de leider van de tweede Nederlandse expeditie naar Oost-Indië. Op 19 juli 1599 keerde hij met vier van zijn acht schepen in de haven van Amsterdam terug. Hij had een zeer winstgevende reis gemaakt naar Bantam op Java. Op het schilderij Blijde terugkomst uit Indië van de vloot onder Jacob Cornelisz. Neck, Amsterdam 19 juli 1599 verwelkomen Amsterdammers in bootjes de gehalveerde vloot.

Blijde terugkomst uit Indië van de vloot onder Jacob Cornelisz. Neck, Amsterdam 19 juli 1599, Hendrik Cornelisz. Vroom

Welke route legt de VOC af? 

Wordt de VOC de grootste Nederlandse monopolie? 

Wat mag de Compagnie? 

Was de VOC een naamloze vennootschap?

In 1602 richt Johan van Oldenbarnevelt voor de handel met Azië de Vereenigde Oostindische Compagnie op. De Britten, Fransen en andere Europese landen hebben in die tijd soortgelijke ondernemingen, maar de VOC wordt veruit de grootste. De VOC krijgt het Nederlandse monopolie op alle handel in de Aziatische wateren oostelijk van Kaap de Goede Hoop. In naam van de Republiek mag de compagnie verdragen sluiten, oorlogen voeren en veroverde gebieden besturen. Vanuit heel Europa trekken jonge mannen naar de Republiek om zich in te schepen bij de compagnie. VOC was de eerste naamloze vennootschap. 

EUROPESE ATLANTISCHE HAVENS

Waar voert men handel uit? 

Waarom is Venetië een goede locatie om aan handel te doen?

Ook Venetië bestaat bij de gratie van water. De stad ligt op een eiland, of eigenlijk is Venetië een groepje eilanden, of losse stukjes land bij elkaar in de Lagune van Venetië. Feitelijk gezien is het afgebrokkeld oeverland van de rivier de Brenta. Dit waterrijke land bleek een strategische locatie te zijn, op deze manier waren de eilanden namelijk beschermd tegen aanvallen vanaf het vaste land en tevens was de baai perfect voor visserij. De centrale plek in Zuid-Europa en de ligging aan de Middellandse zee was ideaal voor handel. Ook heeft Venetië meerdere vaarwegen richting het binnenland, die bepalend waren voor de distributie van goederen vanaf zee.

Waarom zou de haven van Sevilla een betere liggen hebben voor Atlantisch scheepsverkeer? 

Wie maakte er gebruik van deze haven? 

Sevilla werd de doorvoerhaven tussen Amerika en Europa. De stad was een aantrekkelijke vestigingsplaats voor handelaren, ontdekkingsreizigers en kunstenaars en bloeide als nooit tevoren. Aan het begin van de 17^e eeuw begon de macht van Sevilla af te nemen.

INTERNATIONALE HANDELSNETWERKEN

Hoe noemt men de handel tussen Europa, Afrika en Amerika?

Wat zijn internationale handelsnetwerken? 

KAPITALISME VERSUS MERCANTILISME

Waarom wil Lodewijk XIV veel rijkdom?

Hoe wou hij zijn rijkdom vergroten? 

Wat moesten de binnenlandse handelaars doen?

Wat moesten de buitenlandse handelaars doen?

MERCANTILISME

In een klein Frans dorpje, op een zonnige marktdag, stonden twee kaasboeren hun waar te verkopen. Eén van hen, Pierre, was een trotse Franse kaasboer, bekend om zijn heerlijke camembert en brie. Naast hem stond Jan, een Nederlandse kaasboer, die met zijn kazen uit Gouda en Edam ook veel klanten trok.

Op dat moment heerste koning Lodewijk XIV over Frankrijk, ook wel bekend als de Zonnekoning. Lodewijk hield van pracht en praal, en hij wilde zijn paleis in Versailles groter en mooier maken dan welk paleis dan ook. Maar dat kostte natuurlijk ontzettend veel geld, en om al die plannen te betalen, moest hij op zoek naar nieuwe manieren om geld te verdienen.

Koning Lodewijk bedacht dat hij geld kon verdienen door zich te bemoeien met de handel van kaasboeren als Pierre en Jan. Hij stuurde zijn belastinginners naar de markt met een nieuw idee: iedere kaasboer die op de markt wilde verkopen, moest voortaan een speciale belasting betalen aan de koning. Zowel Pierre als Jan zouden dus een deel van hun winst aan de koning moeten afstaan.

Maar Lodewijk bedacht nog iets: hij kon Jan, de Nederlandse kaasboer, extra belasting laten betalen, omdat hij uit het buitenland kwam. Zo zou Lodewijk niet alleen geld verdienen aan de Franse kaas, maar ook aan de Hollandse kaas van Jan. En de Franse kaas zou een beetje goedkoper blijven, waardoor de klanten eerder voor de Franse kaas zouden kiezen.

Op deze manier kreeg de koning veel geld binnen uit de kaasmarkt zonder zelf iets te verkopen. De kaasboeren moesten meer betalen, maar Lodewijk kon zijn prachtige paleis blijven uitbreiden – precies zoals hij dat wilde.

ONEVENWICHT IN DE HANDELSBALANS 

NOOD AAN ALTERNATIEVE BETAALMIDDELEN

Hoe schatte men de waarde van een munt?

Waarom zou men overschakelen naar papiergeld en de wisselbrief? 

In de middeleeuwen en de vroegmoderne tijd zijn er veel verschillende munten in omloop. De waarde ervan wordt bepaald door het gewicht aan edelmetaal waaruit ze zijn vervaardigd. de geldwisselaar wisselt geld, leent geld, bewaart geld en schrijft geld over de andere rekeningen. Hij laat zich betalen door intrest te vragen op de som die hij wisselt, leent of overschrijft. Zo wordt de basis van het moderne bankieren gelegd.

Quinten Metsijs, De geldwisselaar en zijn vrouw, 1514, olieverf op paneel, 70 x 67 cm, Louvre, Parijs

WISSELBRIEF